Rodzice aktywnie uczestniczą w procesie budowania systemu wartości u swoich dzieci, współdziałają i wspierają nauczycieli w pracy, pomagają w rozwiązywaniu ewentualnych wątpliwości czy trudności. Nauczyciele dysponując wysokimi kompetencjami merytorycznymi są gotowi do uczenia oraz rozwijania pasji u dzieci i młodzieży. Uczniowie biorą odpowiedzialność za naukę, swoje zachowanie i kształtowanie charakteru. Aby móc w pełni realizować powyższe założenia w naszej szkole pracujemy w systemie ocen kształtujących (opisowych). System ten jest obowiązującym w klasach 1-3, a w wyższych funkcjonuje równolegle z ocenami sumującymi (tradycyjne stopnie).
Ocenianie kształtujące jest pozyskiwaniem w trakcie nauczania, zarówno przez nauczyciela jak i ucznia, informacji, które pozwalają rozpoznać, jak przebiega proces uczenia się. Dla nauczyciela to cenna wiedza, jak powinien modyfikować dalsze nauczanie. Uczeń otrzymuje zaś informację zwrotną pomagającą mu się uczyć.
Dzięki systemowi ocen kształtujących stwarzana jest atmosfera sprzyjająca uczeniu się. Uczniowie są motywowani, aby bardziej angażować się w naukę. Ze względu na stwarzanie warunków do współpracy są bardziej samodzielni i świadomi procesu uczenia się. Dzięki wzmacnianiu w uczniach poczucia ich wartości biorą oni odpowiedzialność za własną naukę.
Nauczyciel planuje celowość nauki oraz dokąd zmierza i co chce osiągnąć w procesie nauczania, jednocześnie cały czas sprawdzając, czy cele zostały osiągnięte. Niezmiernie ważnym jest ustalenie kryteriów oceny – faktów, dowodów, które pokażą nauczycielowi i uczniowi, czy cel lekcji został osiągnięty.
NaCoBeZu
Lista kryteriów oceniania polega na ustaleniu, NA CO BĘdziemy Zwracać Uwagę przy ocenianiu. Formułowana jest ona w oparciu o cele, pokazuje co nauczyciel będzie sprawdzał i oceniał, a co najważniejsze uczniowie mogą uczestniczyć w jej formułowaniu!
Ocena kształtująca jest informacją dla ucznia i jego rodziców. Opisuje cztery kluczowe elementy:
- wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia,
- odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ze strony ucznia,
- wskazówki – w jaki sposób uczeń powinien poprawić pracę,
- wskazówki – w jakim kierunku uczeń powinien pracować dalej.
„Jeśli słaby uczeń otrzyma informację o pozytywnym elemencie jego pracy i dostanie wskazówki do jej poprawy, to taka ocena może zadziałać motywująco i ambicjonalnie”.*
Ocenianie kształtujące w naszej szkole nie zakłada likwidacji oceny sumującej ani rezygnacji z wystawiania stopni. Nauczyciele nie łączą jednak oceny kształtującej i sumującej w tym samym czasie, starając się nie pisać jednocześnie uczniowi komentarza do jego pracy i stawiać stopni. Doświadczenie uczy, że uczeń, kiedy dostaje taką podwójną ocenę, z reguły interesuje się już tylko stopniem i nie czyta komentarza.
Praca z rodzicami
Uważamy, że uczniowie i rodzice powinni być świadomymi uczestnikami procesu oceniania kształtującego.
System ocen kształtujących ma sens, jeśli uczeń będzie rozumiał, że ocena kształtująca pomoże mu się uczyć; a rodzice, że dzięki ocenianiu kształtującemu mogą pomóc swojemu dziecku stając się jego sojusznikiem.
„Poprosiłam rodziców, żeby nie pytali swoich dzieci po ich powrocie ze szkoły, jaką dzisiaj otrzymały ocenę, ale czego się nauczyły”.*
Ocena koleżeńska
W systemie ocen kształtujących funkcjonuje ocena koleżeńska. Pokazuje ona uczniom, jak wiele trzeba włożyć wysiłku, aby zyskać dobrą ocenę. Uczy kultury bycia, taktu, hamowania negatywnych emocji wobec uczniów mniej zdolnych, ale też nieśmiałych. Dzięki ocenie koleżeńskiej uczniowie stają się bardziej wrażliwi i sprawiają mniej kłopotów wychowawczych.
Samoocena
Uczniowie sami oceniają swoją pracę, gdyż jeśli uczeń potrafi ocenić, ile się nauczył i ile musi się jeszcze uczyć, aby osiągnąć wyznaczony cel, to pomaga mu to w procesie uczenia się i czyni z niego aktywnego uczestnika tego procesu. Uczenie przestaje być przykrym obowiązkiem. Staje się wyzwaniem i pozwala na lepsze przygotowanie ucznia do wejścia w dorosłość. Ta perspektywa oceny sprzyja też lepszemu zrozumieniu i akceptacji sposobu funkcjonowania jednostki w społeczeństwie.
„Zauważyłam, że uczniów bardzo cieszy, gdy w swojej pracy odnajdują elementy wykonane poprawnie. Cieszą się bardziej niż wtedy, gdy ja im mówię, co zrobili dobrze”.*
Inicjatorom powstania Niepublicznej Szkoły Skrzydła zależy, aby wszyscy uczniowie mogli rozwijać swoje talenty i zyskali potrzebne w życiu postawy i kompetencje. Jesteśmy przekonani, że świadomy uczeń podoła stawianym przed nich zadaniom, tym bardziej, jeśli będzie miał wsparcie świadomych tego procesu i celowości rodziców i nauczycieli. System ocen kształtujących jest bardzo ważnym elementem wspierającym ten proces.
________________
* Przytoczone cytaty są wypowiedziami nauczycieli pracujących w programie Szkoły Uczącej Się – stosujących i oceniających system oceny kształtującej i pochodzą z materiałów dydaktycznych Centrum Edukacji Obywatelskiej.
